„Vexilla Regis prodeunt” („Sztandary Króla wznoszą się”) to hymn nieszporny na czas od Niedzieli Męki Pańskiej do Wielkiego Czwartku. Jest on również śpiewany w tradycyjnym rycie w Wielki Piątek podczas procesji do Grobu Pańskiego (ale znika z nowego rytu Wielkiego Tygodnia z 1955 roku) oraz w nieszporach świąt Podwyższenia i Znalezienia Krzyża Świętego (14 września i 3 maja, w Polsce 4 maja, ale to drugie zostało zlikwidowane przez modernistów w ich kalendarzu).
Autorem tego przepięknego hymnu jest św. Wenancjusz Fortunat (Venantius Honorius Clementianus Fortunatus, 530-ok. 600), poeta łaciński, urodzony w okolicach Treviso, w północnych Włoszech (w tej samej prowincji urodził się św. Pius X), później biskup Poitiers we Francji.
Same słowa tego hymnu uległy kilku zmianom na przestrzeni wieków. Oto jak wyglądają w tradycyjnych obrzędach rytu rzymskiego przed ostatnimi zmianami z okresu reform liturgicznych w latach 1948-1975:
| 1. Vexilla Regis prodeunt, fulget Crucis mysterium, qua vita mortem pertulit, et morte vitam protulit. 2. Quae vulnerata lanceae 3. Impleta sunt quae concinit 4. Arbor decora et fulgida, 5. Beata, cuius brachiis 6. O Crux ave, spes unica, 7. Te, fons salutis Trinitas, *In Festo Exaltationis Sanctae Crucis cantatur: “in hac triumphi gloria”, in festo Inventionis Crucis cantatur: “Paschale quae fers gaudium”. |
1. Sztandary Króla wznoszą się: Tajemny krzyża błyszczy trzon, Kędy poniosło życie śmierć, Zdobywszy życie przez swój zgon. 2. Zranione przez okrutny spiż 3. Więc się spełniło, o czym już 4. O smukłe, święte drzewo ty, 5. Szczęsne, że na ramionach twych 6. Krzyżu, nadziejo jedna, bądź 7. Trójco, zbawienia w Tobie zdrój; *Na święto Podwyższenia Krzyża (14 września) śpiewa się: „W tym świętym dniu triumfu, chwały”, na święto Znalezienia Krzyża (w Polsce 4 maja) śpiewa się: „Niosąc radość Zmartwychwstania”. |
Za: Mszał rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych (o. Lefebvre OSB, 1949 rok), ss. [12-13]
Tekst ten został ostatecznie ustalony w 1632 roku, kiedy to Papież Urban VIII dokonał reformy brewiarza, która polegała przede wszystkim na zmianie słów niektórych tekstów liturgicznych, aby je dopasować bardziej do zasad łaciny klasycznej. Z pierwotnej wersji hymnu Vexilla Regis usunięte zostały zwrotki 2, 7 i 8 a słowa niektórych innych nieco zmienione oraz dodana doksologia (zwrotki 6 i 7).
Dla zainteresowanych historycznymi zmianami, które zaszły były w liturgii rzymskiej, oto tekst hymnu w pierwotnej swej wersji, takiej, jaką ułożył ją św. Wenancjusz (oprócz zwrotek 9 i 10, czyli doksologii kończącej większość hymnów brewiarzowych, dodanych później):
1. Vexilla Regis prodeunt,
fulget Crucis mysterium,
quo carne carnis conditor
suspensus est patibulo.
2. Confixa clavis viscera
tendens manus, vestigia,
redemptionis gratia
hic immolata est hostia.
3. Quo vulneratus insuper
mucrone diro lanceae,
ut nos lavaret crimine,
manavit unda et sanguine.
4. Impleta sunt quae concinit
David fideli carmine,
dicendo nationibus:
regnavit a ligno Deus.
5. Arbor decora et fulgida,
ornata Regis purpura,
electa digno stipite
tam sancta membra tangere.
6. Beata, cuius brachiis
pretium pependit saeculi:
statera facta corporis,
praedam tulitque tartari.
7. Fundis aroma cortice,
vincis sapore nectare,
iucunda fructu fertili
plaudis triumpho nobili.
8. Salve, ara, salve, victima,
de passionis gloria,
qua vita mortem pertulit
et morte vitam reddidit.
I taki tekst przywrócili do brewiarza reformatorzy z lat 1948-1975, ale nie jestem pewien, kiedy dokładnie. Na pewno w Wielki Piątek hymn ten został w ogóle usunięty w 1955 roku.
A oto kompozycja hymnu na cztery głosy autorstwa Franciszka Guerrero (†1599), wybitnego kompozytora hiszpańskiego doby kontrreformacji, w wykonaniu zespołu Musica ficta, pod batutą Raúla Mallavibarreny (polecam również wykonanie tej kompozycji przez Katedralny Chór Westminster):
Same słowa hymnu tego wystarczą jako źródło pobożnych rozważań w tym okresie liturgicznym.
Pelagiusz z Asturii
[wpis poprawiony 2 IV 2017]
Pelagius Asturiensis 
Mam do Pana zapytanie odnośnie zmian w liturgii na przełomie lat 50 ‚ i 60’. Wiemy że Bugnini i spółka maczali paluchy w kulcie Bożym już za Piusa XII a po Jego śmierci poszli na całego. W 56′ ( a więc na dwa lata przed śmiercią Papieża ) dokonali zmian liturgicznych których odzwierciedleniem jest mszalik o. Lefebvre’a z 1956r. z tzw, ,, uproszczonym” ( a na dobrą sprawę już wtedy spaczonym) Wielkim Tygodniem. Znany jest pewnie wielu mszał od tłustego Jasia z 1962r. którego używają lefebryści a który jest zwany jako ,, wczesny Bugnini”-są tam usunięte liczne święta i oktawy, nie ma też rubryk od św. Piusa X , w Kanonie Mszy jest bez sensu wtrącony św. Józef ( papiescy teolodzy za Leona XIII negatywnie wypowiedzieli się o dodawaniu Tego wielkiego świętego do odwiecznego kanonu Ofiary). Proszę mi powiedzieć ( a raczej odpisać -do którego roku mieliśmy powszechnie prawdziwy Mszał i Wielki Tydzień ? Czy dobrze liczę że do roku 1955? Czy mam rozumieć że kapłani sedewakantystyczni ( czyli na dobrą sprawę jedyni pełnoprawni kapłani Kościoła Katolickiego) używają tylko ksiąg liturgicznych do tego właśnie roku? Z góry dziękuję za udzielenie odpowiedzi.
Szanowny Panie,
Zmiany zostały wprowadzone eksperymentalnie już w 1951 roku. Biskupi z całego świata, na przykład kardynał Spellman z Nowego Jorku, wypowiadali się negatywnie o tych zmianach, ale zostały one wprowadzone, jako obowiązkowe w 1955 roku. W tym, że dekret promulgujący wydaje się mówić tylko o zmianie godzin i tylko ogólnikowo mówi o rubrykach.
Szerzej odpowiedziałem już na pytanie innemu Panu, więc odsyłam do mojej odpowiedzi.
Na dniach ukaże się na niniejszym blogu kilka krótszych artykułów omawiających zmiany w poszczególnych dniach Wielkiego Tygodnia. Krótka i ciekawa lektura tekstów x. Cekady. Zapraszam z powrotem, zacznę je publikować w niedzielę.
In Christo Rege,
Pelagiusz
Rozumiem więc że większość kapłanów sedewakantystycznych/sedeprywacjonistycznych używa brewiarza i mszału z przełomu lat 40′ i 50′ bez jakichkolwiek świętokradztw Bugniniego i spółki, formularze ze świętymi kanonizowanymi przez Piusa XII w latach 50′ ( min. św. Piusa X z 1954r. ) są u nich jedynie koniecznymi suplementami. A więc zero związku z czymkolwiek co śmierdzi ( przepraszam za tak dosadne wyrażenie ) religią Novus Ordo. Wszelkim obrońcom ,,legalności” jurysdykcyjnej sekty soborackiej proponuję wszcząć starania o ,, beatyfikację ” Annibale Bugniniego-będzie się znowu z czego pośmiać, żal tylko zdezorientowanych zwykłych ludzi-to mógłby być każdy z nas!
Szanowny Panie,
Tak, zasadnicza większość używa ksiąg liturgicznych do roku 1955 wyłącznie. Wyjątkami są: CMRI, bp Oravec i kilku innych.
Polecam w temacie artykuły wymienione we wcześniejszej odpowiedzi, do której odsyłam. A swoją drogą „kanonizacja” Bugniniego zaiste byłaby cyrkiem na miarę tego, który się szykuje 27 kwietnia. Niestety jest pewien element tragiczny w tym wszystkim: tragiczne w skutkach negowanie nauczania Kościoła co do kanonizacji świętych.
In Christo Rege,
Pelagiusz