Stabat Mater dolorosa

Jan Chrzciciel Salvi da Sassoferrato (1609–1685), Mater dolorosa

Święto Siedmiu Boleści Matki Bożej obchodzi Kościół dwa razy w roku, w piątek po Niedzieli Męki Pańskiej (ryt zdwojony większy) oraz 15 września (ryt zdwojony II kl.). Czyni to w okresie Męki Pańskiej po to, aby „uczcić rolę jaką Maryja odegrała w dziele Odkupienia”, a we wrześniu, „aby dać nam sposobność wyrażenia naszego współczucia” (za: Mszał rzymski z dodaniem nabożeństw nieszpornych, o. Lefebvre OSB, Tyniec 1949, s. 1487).

Formularz Mszy świętej obu tych świąt przewiduje śpiew lub odczytanie Sekwencji Stabat Mater dolorosa. Trudno ustalić tożsamość jej autora. Najczęściej przypuszcza się, iż tekst ułożył franciszkański mnich i mistyk, Jakub z Todi (Jacopone da Todi, Iacopo de’Benedetti, 1230-1306), lecz układał on swoje hymny i modlitwy w dialekcie umbryjskim, a wątpliwe jest, by kiedykolwiek cokolwiek napisał po łacinie (cf. The Catholic Encyclopedia). Niektórzy autorzy podają Papieża Innocentego III (również XIII wiek). W mszale rzymskim sekwencja ta pojawiła się za Benedykta XIII w 1727 r., ale liturgiczne jej używanie sięga wstecz co najmniej do XV wieku (cf. L.A. Molien, La prière de l’Eglise  [Modlitwa Kościoła], tom I, Libraire Letouzey et Ané, Paryż 1924, s. 195). Najstarsze znane polskie przekłady pochodzą z XVI wieku (kancjonał Walentego z Brzozowa z 1554 roku).