Dlaczego ewolucja nigdy nie została udowodniona?

Nie po raz pierwszy ani na pewno ostatni przypominał będę o tej bajce dla dorosłych, a to przede wszystkim dlatego, iż jest to jeden z fundamentalnych błędów czasów nowożytnych, na których zasadza się cała ideologia nowego lepszego świata (i innych, wcześniejszych utopij). Do tego, jest to jeden z tych właśnie błędów najbardziej „niedocenianych” przez katolików, a nawet szerzej, ludzi dobrej woli, nie widzących niebezpiecznych a logicznych konsekwencyj wyznawania ewolucji czy ewolucjonizmu.

Artykuł ten jasno przedstawia prawdziwą naturę tego problemu, która jest przede wszystkim filozoficzna, w dziedzinie idei, a nie nauk przyrodniczych, które jak dotychczas nie dostarczyły tej teorii żadnego naukowego dowodu. Znane są natomiast liczne fałszerstwa, a rzekome dowody, jak „człowiek z Piltdown” czy ryciny Ernesta Haeckla, które przecież jeszcze do lat ’90 znajdowały się w niektórych podręcznikach biologii (w USA).

Ryciny Haeckla: tak samo „niezbite dowody”, jak te obecnie wysuwane przez ewolucjonistów

Dlaczego ewolucja nigdy nie została udowodniona? Na to pytanie odpowiada P. Dominik Tassot, znany szerszym kręgom we Francji (i nie tylko) badacz tematu, prezes CEP („Centre d’études et de prospective sur la science”, czyli „Centrum badań i przyszłościowego spojrzenia na naukę”), organizacji, która ma 700 członków (głównie Francuzów) i której celem jest szerzenie spójnej wizji świata w świetle Objawienia.

Pelagiusz z Asturii

Dlaczego ewolucja nigdy nie została udowodniona?

Dominik Tassot

Streszczenie: Często wydaje się ludziom, że ewolucjonizm wywodzi się z prac uczonych przyrodników, Lamarcka i Darwina, których fakty zmusiły do przyjęcia tej teorii. Historia idei pokazuje nam coś przeciwnego: teza ta została całkowicie określona przez filozofów, gdy Lamarck spał jeszcze w kołysce. Można wobec tego zrozumieć, dlaczego jest ona nieudowodniona i taką pozostanie. Faktów się nie udowadnia: je się stwierdza. Otóż, nigdy nie stwierdzono pojawienia się nowego organu w linii, w której przodkowie go nie posiadali.

Pomysł pochodzenia istot żyjących poprzez „ewolucję” od bytów nieżyjących, następnie przez następujące po sobie „metamorfozy” jest bardzo stary. W De natura rerum Lukrecjusz, poeta i filozof łaciński z I wieku przez Chrystusem, pisał: „Widać więc, że należne jest ziemi matki imię, wszystko bowiem, co żyje, z niej tylko się zrodziło. Dziś jeszcze wiele stworzeń powstaje z życia siłą z ziemi — dzięki deszczom i słońca gorącym żarom” (Księga V, 795-8).  „Gdyż i sama [ziemia] zrodziła na przestrzeni olbrzymiej ludzi plemię, i sama zrodziła w tymże czasie wszystkich zwierząt rozliczność” (V, 823)¹.

W VI wieku przed Chrystusem grecki filozof Anaksymander pojmował człowieka wychodzącego z morza jako metamorfozę ryby, a Benedykt de Maillet zapożyczy ten pomysł na początku osiemnastego wieku, na długo przed Lamarckiem czy Darwinem. Były konsul Francji w Egipcie, pod anagramem „Telliamed”, wyobraża sobie rozmowy „indyjskiego filozofa” (więc wolnego od wszelkiego „uprzedzenia” biblijnego) z „misjonarzem francuskim”.

Zbierając w jedno liczne obserwacje z geografii fizycznej i z nauk przyrodniczych, w 1735 roku ogłosił ideę powolnego „cofania się morza”, prowadzącego do stopniowego „uziemienia” gatunków żyjących. Jeśli chodzi o gatunki obecne, wydawało mu się, że pochodziły one, drogą dostosowywania się, z dawnych gatunków morskich dość podobnych:

„Przechodząc teraz do tego, co dotyczy pochodzenia istot żyjących, zwracam uwagę, że nie ma pośród nich żadnego chodzącego, latającego czy czołgającego się, do którego podobnych lub zbliżonych gatunków nie zawierałoby morze i co do których przejście z jednego z tych elementów do drugiego nie byłoby możliwe, prawdopodobne, nawet potwierdzone wielką liczną przykładów”². W ten sposób ryby słodkowodne „otrzymały w swym kształcie, zarówno jak w smaku, pewną zmianę”³, gdy zamieszkały w rzekach. W ten sposób ryby latające, wpadłszy w trzciny, mogły przejść metamorfozę:

„Podczas gdy w trzcinach i roślinności, w którą wpadły, znalazły jakieś pożywienie, aby się nakarmić, trzony ich płetw oddzielone jedne od drugich przedłużyły się i pokryły się włosiem; lub, by być dokładniejszym, błony, które wcześniej trzymały złączone razem przeszły metamorfozę. Włosie ukształtowane z tych zakrzywionych naskórków samo się przedłużyło; skóra tych zwierząt niezauważalnie pokryła się puszkiem tego samego koloru, z którego była pomalowana, i ten puszek się powiększył. Te małe lotki, które miały pod brzuchem i które, jak ich płetwy, pomagały im chodzić w morzu, stały się stopami i posłużyły im do chodzenia po ziemi. Jeszcze kilka innych zmian nastąpiło w ich kształcie. Niektórym dziób i szyja się przedłużyły, innym się skróciły: podobnie stało się z resztą ciała. Jednakże jednorodność pierwszego kształtu pozostała w całości; jest i zawsze będzie łatwa do rozpoznania”⁴.

Tym, którzy wysunęliby zarzut nieprawdopodobieństwa tej metamorfozy, Maillet odpowiada, że „przemiana larwy jedwabnika lub gąsienicy w motyla byłaby tysiąc razy trudniejsza do uwierzenia, niż przemiana ryb w ptaki, gdyby metamorfoza tamta nie zachodziła każdego dnia przed naszymi oczyma”⁵. W końcu, jedna mutacja wystarczy, aby nowy gatunek ujrzał światło dzienne, a któż w długich etapach czasu mógłby wykluczyć tę możliwość?…

„Nasienie tych samych ryb niesione na moczary mogło również dać początek tej pierwszej migracji gatunku, od zamieszkiwania morza do zamieszkiwania na ziemi. Choćby sto milionów przepadło, nie potrafiwszy przyzwyczaić się do tego, wystarczy, by dwóm się udało, aby dać początek gatunkowi”⁶.

Jeśli chodzi o ssaki, łatwo zaobserwować ich transformację, bowiem „lew, koń, wół, wieprz, wielbłąd, kot, pies, koza, owca, [wszystkie] mają (jak i małpa oraz słoń) podobne sobie w morzu”⁷.

W końcu [istnienie] morskiego człowieka jest dobrze potwierdzone. 18 marca 592 roku, oficer Dolnego Egiptu zauważył parę [takiego człowieka]; w 1430 roku w Holandii znaleziono dziewczynę zagrzebaną w bagnie. Dało się nauczyć ją ubierać się i biegać, ale nie mówić. Ponadto, ponad dziesięć opowieści podróżników wspomina o istotach ludzkich częściowo pokrytych łuskami, podobnie jak sam Maillet widział w Tripolisie owłosionego murzyna, pochodzącego z Borneo, mającego „ogon długości połowy stopy, który (mu) pokazał”⁸.

Pomimo niedorzeczności wynikających z monomanii jego systemu, trzeba uznać zasługę Maillet w sformułowaniu wielu cech przyszłych doktryn ewolucjonistycznych: gatunki przejściowe zapewniające przejście między rodzajami, zmiana organów wskutek okoliczności, powołanie się na trwanie czasu, aby fakty niezaobserwowane uczynić prawdopodobnymi, etc. Jak Desmarets, ale mówiąc to [wprost], chciał „obalić Mojżesza”, a Leibniz mu zrobi wyrzut: „Niektórzy wyjaśniają morskie skamieniałości – pisze w swej Protogaei – mówiąc, że zwierzęta, które dziś zamieszkują ziemię były wodne, że stały się płazami w miarę, jak wody się cofały i że ich potomstwo w końcu opuściło swe pierwotne miejsca zamieszkania. Jednakże, oprócz tego, że te opinie stoją w sprzeczności z Pismem świętym, od którego nie możemy odejść, hipoteza rozważana sama w sobie przedstawia trudności nie do pokonania”⁹.

W 1769 roku, w swym Śnie d’Alemberta, Diderot zapożyczył pomysł transformacji gatunków na przestrzeni nieokreślonych okresów, które dopuszczała geologia Buffona: „Zakłada Pan, że istoty żyjące były na początku tym, czym są obecnie. Cóż za szaleństwo! Nie wiadomo lepiej tego, czym były, niż tego, czym się staną. Robaczek niewidoczny, który porusza się w bagnie, być może jest na drodze ku staniu się wielkim zwierzęciem; wielkie zwierzę, które przeraża nas swoim rozmiarem, być może jest na drodze ku staniu się robaczkiem, jest może szczególnym i chwilowym tworem tej planety”¹⁰. Już w 1754 roku, w Interpretacji natury, Diderot napisał: „Podobnie jak w królestwie zwierzęcym i roślinnym jeden osobnik powstaje […], rośnie, trwa, umiera i przemija, czyć nie mogłoby być podobnie nawet z całymi gatunkami? […] Zarodek przeszedł nieskończoną ilość zorganizowania i polepszeń, […] minęły miliony lat między każdym z tych polepszeń […] być może ma jeszcze przejść inne polepszenia i przyjąć inne powiększenia, które są nam nieznane”¹¹.

Dalej, we Śnie Diderot wraca do tej ulotności gatunku: „Kto wie, czy ta zdeformowana istota dwunożna, która ma tylko cztery stopy wysokości, którą w okolicach wierzchołka [głowy] nazywa się jeszcze człowiekiem¹² i która bezzwłocznie utraciłaby tę nazwę, deformując się jeszcze nieco, nie jest obrazem gatunku, który przemija? Kto wie, czy tak nie jest ze wszystkim gatunkami istot żyjących?”¹³. Następnie, poprzez usta cierpiącego gorączkę d’Alemberta, Diderot powołuje się na czas, jak gdyby chodziło o prawdziwą przyczynę: „Czegóż nie utworzą, tu i gdzie indziej, trwanie i zmienne koleje milionów wieków?”¹⁴ Doktor Bordeu odpowiada mu wtedy wyobrażając sobie mechanizm, którego orędownikiem będzie Lamarck: „Organy tworzą potrzeby i odwrotnie, potrzeby tworzą organy […] Pierwotne dostosowanie zmienia się lub doskonali poprzez konieczność i zwyczajne funkcje. Chodzimy tak mało, pracujemy tak mało, a myślimy tyle, że nie tracę nadziei na to, że człowiek skończy jako sama głowa”¹⁵.

Daleki od uważania siebie za potomka pierwotnej pary, co sugerowały dokładniejsza obserwacja i Biblia, człowiek Oświecenia doszedł do idei nieokreślonej transformacji gatunków, czemu pomocne było nieograniczone trwanie. Tak więc, sto lat przed Darwinem, gdy Lamarck był jeszcze w kołysce, wszystkie cechy nowoczesnego ewolucjonizmu zostały jasno wyrażone, razem z argumentami, które stanowią rusztowanie jego dialektyki i jego siłę przekonywującą: odsunięcie na bok perspektywy biblijnej, długie okresy geologiczne, nieskończona elastyczność istoty żyjącej.

To nie uczeni przyrodnicy, zetknąwszy się z nieredukowalnymi faktami, byli tymi, którzy opracowali tę wizję pochodzenia. Całkiem przeciwnie, działalność naukowców polegała i polega nadal na uzasadnianiu, doprecyzowywaniu i dawaniu poważnych pozorów starożytnej tezie pogańskiej, przywróconej do mody przez „filozofów” Oświecenia. Oto dlaczego argumenty przeciwne nie są prawie wcale brane pod uwagę: autorytarne stwierdzenie zawsze oczyszczało najlepszą propagandę! … Lamarck wyspecjalizował się w badaniu bezkręgowców, zwłaszcza mięczaków. Przewidział więc, jako pierwszy, „naukowy” mechanizm ewolucyjny (to znaczy, oparty na rozważaniach mechaniki, wówczas dyscypliny wzorcowej dla wszelkiej nauki).

Przekonując samego siebie, bez zastanowienia, stosując uproszczenie od mięczaków do kręgowców, wnioskuje: „Zastanawiając się nad władzą ruchu płynów w bardzo miękkich częściach, które je zawierają, wkrótce przekonałem się, że wraz z przyśpieszeniem w ruchu płynów w ciele zorganizowanym, te płyny zmieniają tkankę komórkową, w której się poruszają, otwierają sobie w niej przejścia, tworzą tam rozmaite kanały, w końcu tworzą tam różne organy według stopnia organizacji, na którym się znajdują”¹⁶.

Lamarck doszedł więc naturalnie do idei tak wytrwałego wysiłku u żyrafy, żeby skubać liście na drzewach, „że jej przednie nogi stały się dłuższe, niż tylne oraz że jej szyja się przedłużyła”¹⁷.

Taki język mógł wywrzeć wrażenie na niektórych, ale widziano w nim tylko pozory naukowej ścisłości i w kolejnym wydaniu z 1873 roku można przeczytać we wprowadzeniu Karola Martin, Dyrektora Ogrodu Botanicznego w Montpellier: „Starając się przekonać poprzez rozumowanie raczej niż fakty pozytywne, Lamarck podzielił los niemieckich filozofów przyrody, Goethe’go, Okena, Carusa, Steffensa. Dzisiaj mniej się rozumuje, a więcej udowadnia (…) gdy się czyta filozofię (Lamarcka) można zrozumieć, dlaczego umysły ścisłe, jak Cuvier i Laurent de Jussieu nie przyjęli jego wniosków”¹⁸.

Przeciwko tym czysto spekulatywnym uproszczeniom Lamarcka i jego epigonów Couvier zwyczajnie zauważał: „Wiem, że niektórzy przyrodnicy bardzo liczą na tysiące wieków, które zbierają jednym pociągnięciem pióra; jednakże w podobnych sprawach z pewnością nie możemy oceniać tego, co długi czas by wytworzył inaczej, niż poprzez mnożenie umysłem tego, co utworzyłby czas krótszy”¹⁹.

Czterdzieści lat później Darwin miał natknąć się na tę samą trudność i ta problematyka istotnie się nie zmieniła. Teoria mutacji (1910) i analiza molekularna chromosomów i genów z pewnością odnowiły zestaw argumentów transformizmu, ale wskutek tego teza staje się bardziej osłabiona niż wzmocniona: im bardziej istota żyjąca jawi się nam w swej nieskończonej złożoności, tym trudniejsze staje się uwierzenie, że „to wszystko stało się samo!”

Bowiem nowoczesny ewolucjonizm jest przede wszystkim naturalistycznym wyjaśnieniem pochodzenia istot żyjących, gdzie „naturalizm” polega na przypisywaniu Naturze tego, co chrześcijan wie z Objawienia, że jest właściwym aktem Boga.

Nie chodzi więc o to, czy ewolucjonizm „wyjaśnia” pochodzenie w sposób satysfakcjonujący dla umysłu ludzkiego: rzeczywiście uwzględnia pewną liczbę geologicznych i paleontologicznych obserwacji, tak jak to robili Lukrecjusz i Benedykt de Maillet.

Ale pozostaje jeszcze wiele z nich, które są jemu przeciwne. Powodem jego sukcesu jest przede wszystkim to, że, będąc samowystarczalną, teoria ta uwalnia człowieka od jego obowiązku wdzięczności wobec Stwórcy, razem z tym wszystkim, co ten obowiązek zakłada a w szczególności Dekalog.

Zasadnicze pytanie jednakże polega na ocenie czy ta naturalistyczna teoria jest prawdziwa. Nie wystarcza więc wierzyć w nią (wierzy się zbyt chętnie w to, czego się sobie życzy); trzeba by było jeszcze, aby ewolucja była faktem. Tu rozumowania wyobraźni muszą być odsunięte na bok: faktów się nie udowadnia, je się stwierdza. Otóż od tysięcy lat, odkąd człowiek obserwuje przyrodę, nigdy nie stwierdził pojawienia się nowego organu w obrębie żyjącej linii. Filetyczne odtworzenia rozpowszechniane w formie „drzewa ewolucji” obrazują teorię, ale jej nie udowadniają. Tu kryje się punkt kluczowy, kręcenie kijem w mrowisku, dla ewolucjonistów, którzy zastanawiają się nad podstawami swej tezy. W książce słusznie zatytułowanej Problem ewolucji, Maurycy Caullery, zasiadający na sorbońskiej „katedrze ewolucji bytów organicznych”, sam zgadzał się: „Tak, obecne gatunki są niezmienne, ale nie zawsze takie były, inaczej należałoby odwołać się do Stwórcy, aby wyjaśnić pojawienie się istot żyjących”²⁰… Od 67 lat, kiedy to te słowa zostały przelane na papier, kwestia ta pozostaje nierozwiązana; można by nawet powiedzieć, że odkrycia biologii molekularnej uczyniły ją jeszcze bardziej niemożliwą do rozwiązania.

W Przypadku i konieczności Jakub Monod, laureat Nagrody Nobla z medycyny, jest zmuszony napisać: „Zasadniczym problemem jest pochodzenie kodu genetycznego i mechanizmu przekazywania go dalej. Tak naprawdę, to nie o problemie powinno się mówić, ale o prawdziwej enigmie”²¹.

Tu jesteśmy w sercu debaty o Ewolucji. Niektórzy przyznają brak mechanizmu naprawdę wyjaśniającego możliwość transformizmu; dają zatem do zrozumienia, że Ewolucja jest faktem, nie idąc dalej. Ale cóż wart jest „fakt”, którego nigdzie nie da się stwierdzić? Inni przyznają, że „fakt Ewolucji” nie jest potwierdzony, ale natychmiast dodają, że nie istnieje wyjaśnienie pochodzenia życia poza hipotezą transformistyczną. Takie jest błędne koło ewolucjonizmu: wobec niemożliwości dowodu stwierdza się, że jest to fakt; a z niemożliwości obserwacji tego faktu wyprowadza się to, że należy przyjąć dowody!

Bowiem Ewolucjonizm jest dziś jedynym naturalistycznym wyjaśnieniem pochodzenia istot żyjących. To tu leży cała jego moc i jego siła przyciągania. Ateista nie może zastąpić go żadną alternatywą.

Ale czy chrześcijański naukowiec – lub po prostu chrześcijanin – może przyjąć to wyjaśnienie, gdy jego religia naucza go, że naturalizm jest jednocześnie złudzeniem, błędem i być może największą pułapką wyciągniętą na rodzaj ludzki od Renesansu?²²… Gdy natchniona Księga, przekazująca Objawienie, na którym opierają się wszystkie jego wierzenia, objawia mu ponadto, że wszystko jest dziełem Inteligencji twórczej i że ta lekcja, bezustannie badana przez rozum ludzki od trzech tysiącleci, okazuje się być w doskonałej zgodzie z faktami obserwowanymi?

Przypisy:

1. Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy, tłum. A. Ernout, Les Belles Lettres, Paryż 1924 r. [Cytaty z dzieła Lukrecjusza w języku polskim za: www.zrodla.historyczne.prv.pl – przyp. PA]
2. Maillet, Telliamed (1748 r.), nowe wydanie: Fayard, Paryż 1984 r., s. 284.
3. Ibid., s. 249.
4. Ibid., s. 252.
5. Ibid., s. 253.
6. Ibid.
7. Ibid., s. 254.
8. Ibid., s. 258-273.
9. Leibniz, Protogeae (1749 r.), Protogea czyli o utworzeniu i obrotach Globu, tłum. dr Bertrand de Saint-Germain, Langlois, Paryż 1859 r., s. 14.
10. Diderot, Sen d’Alemberta (1768), nowe wydanie: wstęp i przypisy Pawła Vernière, wyd. Marcel Didier, Paryż 1951 r., ss. 15-16.
11. Ibid., przyp. 1.
12. Chodzi o Lapończyków, których Maupertuis badał w latach 1736-1737.
13. Diderot, op. cit., ss. 58-59.
14. Ibid., s. 66.
15. Ibid., ss. 67-69.
16. Lamarck, Filozofia zoologii (1809 r.), nowe wydanie opracowane przez Karola Martin, wyd. F. Savy, Paryż 1873 r., t. I, s. 5.
17. Ibid., s. 255.
18. Ibid., s. VII.
19. Cuvier, Rozprawa o obrotach powierzchni Globu i o zmianach, które wywołały w królestwie zwierząt (1812), nowe wydanie: dr Hoeffer, wyd. Firmin-Didat, Paryż 1867 r., s. 82.
20. M. Caullery, Problem ewolucji, Payot, Paryż 1931 r., Słowo wstępne.
21. J. Monod, Przypadek i konieczność, Seuil, Paryż 1970 r., s. 182.
22. Istnieje, to prawda, kilka dusz dobrej wiary, które stają po stronie idei syntezy między ewolucją a stworzeniem. Bóg, nie mówiąc o tym (albo raczej dając do zrozumienia coś przeciwnego przez 3500 lat), miał stworzyć świat zaprogramowany aby ewoluować. Ten „teistyczny ewolucjonizm” (progresywny kreacjonizm po angielsku) ma zalety dyplomacji: unika czołowego konfliktu z wielkimi batalionami naukowców zdobytych dla ewolucjonizmu. Ale, w dziedzinie nauki, kompromis nigdy nie stanowił kryterium prawdy. Teistyczny ewolucjonizm grzeszy z obu swych stron: nie rozwiązuje trudności związanych z niemożliwością ustalenia „faktu biologicznego” ewolucji (pojawienie się nowych organów). Myląc Przyczynę pierwszą z przyczynami wtórymi odbiera procesowi naukowemu jego prawowitą autonomię i z tego powodu ateistyczni naukowcy go nie szczędzą. Otóż, doświadczenie ostatnich wieków pokazuje, że ci, którzy chcieli w jakiś sposób pomniejszać czy relatywizować Pismo święte zawsze skończyli błądząc. To powołanie się na „boga mędrców i filozofów”, aby zracjonalizować „pomocną dłoń” na każdym etapie ewolucyjnym idzie w parze z odrzuceniem „Boga Abrahama, Izaaka i Jakuba”, tego Boga, który w sposób widzialny interweniuje w historii człowieka i powierza swemu Objawieniu wszystko, co człowiek musi wiedzieć, aby Go poznać i miłować. Przekonując siebie, że Księga Rodzaju jest mitem, podważa się podstawy wiary apostolskiej (cf. II Piotra I, 16: „Albowiem nie zmyślonymi baśniami uwiedzeni oznajmiliśmy wam moc i przyjście Pana naszego Jezusa Chrystusa; lecz naocznie oglądaliśmy wielkość jego”. Żyjąc w środowisku pogańskiej starożytności, św. Piotr lepiej od nas potrafił odróżnić mitologię od świadectwa biblijnego).

Z języka francuskiego tłumaczył Pelagiusz z Asturii. Źródło: pismo „Le Cep” nr 4, trzeci trymestr roku 1998, s. 2-10. Wszystkie archiwalne numery pisma można ściągnąć ze strony Le Cep. Istnieje też, od ubiegłego roku, blog CEP. Artykuły i wystąpienia członków tej organizacji (dostępne m.in. na kanałach Youtube, Gloria.tv, drugim Gloria.tv i Dailymotion) dotyczą problemów z szerokiego zakresu tematyki, od nauk przyrodniczych, poprzez filozofię, sztukę, aż po medycynę, edukację, ekologię. Wszystkie materiały tej organizacji są warte polecenia. W języku polskim, nakładem wydawnictwa „Antyk Marcin Dybowski”, pojawiło się tłumaczenie bardzo ciekawej książki autora powyższego artykułu p.t. Ewolucja. Dylemat dla nauki, niebezpieczeństwo dla wiary, która szerzej omawia dwa główne problemy „ewolucji”: brak naukowych dowodów oraz niemożliwość pogodzenia ewolucjonistycznej wizji świata z Objawieniem.