„Sofizmat ojcostwa” a kwestia papieża

Wielu katolików, zwłaszcza duchownych, a za nimi i świeckich, którzy sprzeciwiają się w mniejszym czy większym stopniu Soborowi Watykańskiemu II i jego reformom oraz nie podporządkowują się władzom je narzucającym, chętnie jednakże i często przyrównuje postać papieża do ojca rodziny. Zazwyczaj posługiwanie się tą analogią, fałszywą, jak zobaczymy, służy próbie wykazania błędu argumentacji tych, którzy przyjmują wakat Stolicy Apostolskiej z powodu herezji i apostazji soborowych antypapieży. Ma to być kontrargument, choć może nie najmocniejszy, na tak zwany „sedewakantyzm”.

„Sofizmat ojcostwa”

Nie podlega żadnej wątpliwości, że jak między ojcem biologicznym a jego potomstwem, tak też między Najwyższym Pasterzem a wiernymi świeckimi i wszystkimi duchownymi zachodzi rzeczywista relacja. Relacja, jako jedna z dziesięciu kategorii bytu i jedna z dziewięciu przypadłości (accidens), istnieje w (inhaerere) innych bytach, które istnieją samoistnie, czyli w substancjach (pierwsza kategoria). W szczegółowym przypadku relacji, przypadłość ta trwa, dopóki substancje-korelaty, w których lub dzięki którym istnieje istnieją. Tak więc, w przypadku relacji między ojcem biologicznym a jego potomstwem, owa relacja istnieje od momentu poczęcia potomstwa aż do śmierci ojca lub potomstwa. Gdy substancja „nosząca” przypadłość relacji traci swój byt, przypadłość relacji również przestaje istnieć. Taki porządek rzeczy ustanowił Bóg i nic tego nie może zmienić.

Następnie, między relacją ojcostwa biologicznego a relacją ojcostwa duchowego papieża rzeczywiście zachodzi pewna proporcja, podobieństwo, pewna analogia. Analogia ta jednak miałaby dowodzić, że pomimo „braków” czy „błędów” tak ojca, jak i papieża, ojcostwo papieża jest tak samo trwałe, jak ojcostwo biologiczne ojca rodziny. Ale czy rzeczywiście to porównanie jest trafne? Czy nie ma tu miejsca na żadne rozróżnienia?

W omawianym przypadku zachodzi analogia międzybytowa, która wynika po prostu z różnorodności bytowej, takiej, jaka zachodzi między wszytkimi bytami przygodnymi (niekoniecznymi). Najprościej mówiąc, podobnie, jak istnieje ojciec istnieje i papież. Nie w tym tu jednak rzecz. Dalej, można tu też zastosować analogię metaforyczną, która z kolei pozwala w tym przypadku na poetyckie wyrażanie się o  „ojcostwie” w odniesieniu do papieża. Poetyckie orzekanie, czyli w zasadzie niewłaściwe, i nic więcej.

Nie wchodząc tu głębiej w arcana filozofii, nieznane zapewne przeciętnemu Czytelnikowi, należy zwrócić uwagę, że fundamentalnym błędem interesującego nas tutaj „sofizmatu ojcostwa” jest przynajmniej domyślne założenie zachodzenia analogii proporcjonalności ogólnej między biologicznym ojcostwem mężczyzny a duchowym ojcostwem papieża. Argument bowiem zakłada, że relacja ojcostwa duchowego papieża rządzi się dokładnie takimi samymi prawami, jak ojcostwo biologiczne, że jest to więcej niż „metafora” (analogia metaforyczna). Według proponentów omawianego sofizmatu, autorytet papieża jest niezbywalny od momentu jego wyboru na Stolicę Piotrową aż do śmierci, podobnie jak ojciec biologiczny pozostaje ojcem od momentu poczęcia swego potomstwa, aż do śmierci swojej lub tegoż potomstwa. Prostą tego konsekwencją jest fakt, że tak, jak najrozmaitsze błędy czy wady złego ojca nie usuwają zachodzącej relacji ojcostwa, tak też wszelkie błędy czy wady papieża, nie tylko moralne, ale właśnie doktrynalne (herezja modernizmu) i powszechne dyscyplinarne (nowy heretycki kodeks prawa kanonicznego, nowe heretyckie sakramenty) nie zmazują istniejącej relacji ojcostwa duchowego nad wszystkimi katolikami na świecie.

Przykład „sofizmatu ojcostwa”

Za „wspaniały” przykład tej argumentacji może posłużyć fragment tegorocznego artykułu z pewnego pisma katolickiego. Nie chodzi tu wcale o atak na osobę autora, ale warto zwrócić uwagę, że sam wydźwięk artykułu i argumentacja w nim zawarta świadczy o jego przekonaniach (trudno nie powstrzymać się od komentarzy, niekoniecznie dotyczących omawianej tu problematyki „sofizmatu ojcostwa”). Oto interesujący nas fragment:

Funkcja papieska w Kościele i ojcowska w rodzinie mają wiele wspólnego. Obie są wzniosłe i obie mają swe umocowanie w samym Bogu. Papież jest naszym ojcem, a wszelkie ojcostwo na ziemi jest echem ojcostwa Ojca niebieskiego i uczestnictwem w jego przymiotach: opatrzności, sprawiedliwości, władzy królewskiej. Ojcostwo jest więc jednym z najbardziej wyrazistych obrazów i podobieństw do samego Boga. Wyraża początek, budowę, kierownictwo i obronę.

Choć przez grzech pierworodny te piękne obrazy Pana Boga są w ludzkich duszach narażone na skażenie, deformację, to jednak zawsze istnieją. Nawet jeśli są ojcowie, którzy sprzeniewierzają się wzniosłej funkcji ojcostwa, to jednak jeszcze więcej mamy budujących wzorów pięknie ucieleśniających ideał ojcostwa. Dzięki temu ludzie na ziemi mogą lepiej zrozumieć, co to znaczy, że Bóg jest Ojcem; a także to, co znaczy, że papież jest ojcem. Godność ojcowska pozostanie zawsze ta sama i każdy, kto na ziemi tą godnością został obdarzony, może wrócić do ideału ojcostwa, jaki znajdujemy w Bogu. (Uwaga: piękne i wzniosłe rozważania wstępne, choć są prawdziwe, nie czynią całej dalszej argumentacji prawdziwą. Przede wszystkim jak na razie mamy tu wspaniały przykład poezji, czyli analogii metaforycznej.)

Ojcostwo podobne jest do pięknej muzyki. Muzyka sama w sobie jest wspaniała, ale jeśli odtwórca gra ją niedbale, dźwięki będą sfałszowane. Jednak przez ten fakt dzieło muzyczne nie staje się godne krytyki, a tym bardziej jego kompozytor. Zamiast krytykować muzykę i kompozytora, trzeba wskazać odtwórcy błędy i przedstawić środki pozwalające mu na wierną i wykonaną z należytą starannością grę. (Porównanie to zakłada dobrą wolę „ojca”. Wobec tego, na co wskazywanie błędu kryminaliście, który nie przestaje popełniać przestępstw? Albo kompozytorowi, który komponuje satanistyczną „muzykę”? Wywód ten ma zresztą wydźwięk rousseauistycznej koncepcji edukacji człowieka: radzić, wskazywać, dialogować, nie zaś karcić. Znowu podstawą jest nieudane porównanie.)

Ileż pięknych słów wypowiedział abp Marcel Lefebvre o katolickim Rzymie! W deklaracji z 21 listopada 1974 roku czytamy: „Całym sercem i duszą należymy do Rzymu katolickiego, stróża wiary katolickiej oraz Tradycji niezbędnej do jej zachowania; do wiecznego Rzymu, nauczyciela mądrości i prawdy”. (A co z „brzydkimi” słowami Arcybiskupa, choćby z drugą częścią właśnie zacytowanego fragmentu? Ale prawdą jest też, że w pewnym momencie Arcybiskup sam wyrzekł się swych własnych wcześniej publicznie wyrażanych wątpliwości co do „papiestwa” antypapieża Pawła VI i chciał się zbratać z watykańskimi heretykami.) Książka pt. Aby Kościół trwał ma wymowny podtytuł: Arcybiskup Marcel Lefebvre w obronie Kościoła i papiestwa. To, co abp Lefebvre robił na soborze i po jego zakończeniu, było m.in. obroną Stolicy Apostolskiej i papiestwa. Szczególnie sprzeciw Arcybiskupa wobec kolegializmu był wyrazem miłości do papiestwa. To nas, katolików wiernych Tradycji, zobowiązuje.

Tak jak w rodzinie ojciec może czasem się zachwiać, tak też i w Rzymie może pojawić się tendencja neomodernistyczna i neoprotestancka. Stało się tak, niestety, w dobie ostatniego soboru. (Czyżby tylko tendencja? Abp Lefebvre mógł tak powiedzieć w roku 1976, ale potem mówił wręcz o „schizmatyckim kościele”. Przede wszystkim tu właśnie mamy, implicite bowien nieudanie wyrażoną, analogię proporcjonalności ogólnej.) Co robić, jeśli ojciec sprzeniewierzy się swej wzniosłej funkcji, jeśli okaże się jej niewierny i wypaczy ją? Co mają zrobić dzieci, jeśli widzą, że ich ojciec wpadł w sidła złego towarzystwa i popełnił jakieś błędy? Walczą o niego, modlą się za niego, ofiarują się za niego. Robią wszystko, aby go uratować. Muszą jego błędom powiedzieć „nie”, ale cały czas jego osobie mówią „tak”. Jeśli nie dociera do niego bezpośrednio to, co mu mówią, to otaczają go tym bardziej troskliwie modlitwami i ofiarami, ufając Bogu, że pomoże ich ojcu wrócić na dobrą drogę. (Gdy sytuacja jest nazbyt tragiczna, należy się odciąć od takiego ojca, a nie przekonywać go, że musi się poprawić. Kościół dopuszcza separację.)

W przypadku papieża i papiestwa mamy do czynienia nie z funkcją naturalną, przyrodzoną, ale nadprzyrodzoną. A skoro jest ona nadprzyrodzona, to nieskończenie wyższa, bardziej godna czci od tego, co przyrodzone. (Analogia proporcjonalności ogólnej.) W Kościele katolickim wymagane jest, aby szanować ład, opierający się nie na doskonałości moralnej poszczególnych osób, jak to jest w porządku aniołów, ale na obiektywnym podziale władzy, której ognisko skupia się w urzędzie głowy Kościoła. (Ale autor, który studiował teologię, powinien być w stanie odróżnić porządek moralny zboczeńców od porządku doktrynalnego heretyków, ponieważ o to właściwie w naszych czasach chodzi.) „Ty zaś musisz wiedzieć, że jesteś nazwany najwyższym nie ze względu na pełnię doskonałości, lecz ze względu na porównanie z innymi mocarzami świata. A nie myśl, że porównuję zasługi, porównuję funkcje. Niech każdy człowiek widzi w Tobie sługę Chrystusa, i to najwyższego pośród sług, co jednak — jak powiedziałem — nie przesądza o czyjejkolwiek świętości” — nauczał św. Bernard z Clairvaux papieża Eugeniusza III. (Ale wiadomo, sługą Chrystusa nie może być heretyk. Cytat nie na miejscu.)  („Papież i papiestwo”, „Zawsze wierni”, nr 3 (166) 2013)

Fałszywość argumentacji

Nie trzeba wcale być sedewakantystą, aby nie dać się zwieść podobnym fałszywym rozumowaniom, które filozofia nazywa sofizmatami. Jak zresztą prawo kanoniczne przewiduje i historia już pokazała, sam papież może abdykować z urzędu i przez to przestaje być papieżem, „ojcem” wszystkich katolików na ziemi. Chyba proponenci sofizmatu ojcostwa nie uznają dziś dwóch „papieży” na Watykanie? Nawet ostatni przykład antypapieża Benedykta XVI (choć obiektywnie jego wybór i abdykacja są równie nieważne), którego głosiciele „sofizmatu ojcostwa” uznają za prawowitego Wikariusza Chrystusa na ziemi, dowiódł im, że owo papieskie ojcostwo (w tym przypadku tylko pozorne) całkowicie przestaje istnieć z chwilą abdykacji. Biologia zaś nie dopuszcza abdykacji.

Już samo prawo do ustąpienia z urzędu i fakt jego zaistnienia w historii dowodzi fałszywości „sofizmatu ojcostwa”. Nie jest to jednak jedyny powód, dla którego osoba piastująca urząd papieski może go stracić. W historii Kościoła katolickiego wielu było teologów, nawet świętych i przynajmniej dwóch papieży, którzy pochylili się nad tematem papieża popadającego w grzechy przeciwko wierze: herezję, schizmę, apostazję. Dzisiejsi katolicy zwani „sedewakantystami” są zdania, opierając się tu na zdrowej i pewnej doktrynie, że herezja, apostazja czy schizma powoduje utratę wszelkiego urzędu kościelnego, ipso facto i bez konieczności jakiejkolwiek deklaracji ze strony nauczycielskiego urzędu Kościoła, bowiem mocą samego prawa Bożego. Zamierzeniem niniejszego artykułu nie jest dowodzenie tego argumentu (takich tekstów jest wiele), ale niech wystarczy jeden głos mówiący o utracie urzędu z powodu herezji, czyli dopuszczający możliwość innego sposobu zaniku relacji ojcostwa duchowego papieża, niż abdykacja i śmierć:

„Gdyby poprzez notoryczną i otwarcie okazywaną herezję papież miał popaść w herezję, to już przez sam ten fakt (ipso facto) uważa się go za pozbawionego całej władzy prawodawczej (jurysdykcji), i to nawet zanim Kościół wyda stosowną deklarację [o utracie urzędu] (…) papież popadając w jawną herezję przestałby być ipso facto członkiem Kościoła, przestałby również być głową Kościoła.” (Wernz-Vidal, Ius Canonicum, II: De Personis, 1943, s. 453, za: x. Cekada, „Tradycjonaliści, nieomylność i Papież”)

Skoro zatem papież może utracić urząd nie tylko przez śmierć, ale też z pewnością przez abdykację (czy przez herezję, schizmę lub apostazję), analogia proporcjonalności ogólnej między biologicznym ojcostwem mężczyzny a duchowym ojcostwem papieża jest fałszywym rozumowaniem czyli sofizmatem przeciwnym rozumowi.

Zakończenie

Bliższe przyjrzenie się analogii ojcostwa stosowanej często w odniesieniu do osoby papieża wykazuje dogłębną fałszywość tej argumentacji. Należy dodać, że podobną wartość co rozumowanie opierające się na moralnych wybrykach ojca (jak w wyżej przytoczonym przykładzie) ma gdzieniegdzie głoszone rozumowanie o szaleństwie czy niezrównoważonym stanie psychicznym ojca. Skoro papież może abdykować, zarówno jak i utracić swój urząd z powodu herezji, schizmy czy apostazji, może on przez to stracić swe ojcostwo w porządku duchowym (nieważny wybór nie jest tu omawiany, bowiem w takim przypadku ojcostwo duchowe nigdy nawet nie zaistniałoby). Jak widać, analogia (propocjonalności ogólnej) między biologicznym ojcostwem a duchowym ojcostwem papieża jest czystym sofizmatem skłonnym przekonać tylko przyjmujących podobne nielogiczne farmazony na podstawie autorytetu osób je głoszących, a nie baczących na zdrowy rozsądek dany przez Boga, jako uczestnictwo w jego rozumnej (duchowej) naturze.

Rzecz jasna, choć wykazanie fałszywości tejże argumentacji nazwanej tu „sofizmatem ojcostwa” nie dowodzi jeszcze prawdziwości stanowiska zwanego „sedewakantyzmem”, niemniej jednak oczywistym staje się fakt, że jest to kolejne chybione uderzenie w tych, którzy w sposób spójny ze swoim postępowaniem nie uznają w teorii autorytetu soborowych antypapieży.

Pelagius Asturiensis

Reklama